کتاب نایاب و ارزشمند تاریخ حزین اثری از حسین حزین‌ بروجردی مورخ قرن دوازده هجری قمری می‌باشد. کتاب تاریخ حزین، تاریخی دست اول از رویدادهای اواخر سلسله صفویه، فتنه افغان‌ها و قیام نادرشاه افشار می‌باشد. این کتاب از کتب مرجع، من‌باب تاریخ صفویه و به ویژه تاریخ افشاریه می‌باشد.

معرفی کتاب تاریخ حزین

نویسنده این کتاب حزین لاهیجی، محمدعلی، فرزند ابوطالب (1103-1181ق)، ادیب، عارف و شاعر؛ متخلص به حزین و معروف به شیخ علی حزین. وی در اصفهان متولد شد. بعد از هجوم افاغنه درسال 1135ق به اصفهان، از آن شهر فراری شد و سرگردان، تا اینکه در سال 1146ق از ترس نادر شاه به هند رفت و تا آخر عمر حدود سی‌وپنج سال در هندوستان زندگی کرد و در سال 1181ق در حدود هفتاد و هشت سالگی در بنارس درگذشت و در همان شهر دفن شد. تألیفات متعددی در نظم و نثر به عربی و فارسی داشته است که مهم‌ترین آنها عبارتند از تذکره شعرا، تاریخ حزین، دیوان اشعار و …. . کتاب «تاریخ حزین» شامل اجمالی از شرح 50 سال زندگانی پرحادثه دانشمندی ادیب و ارجمند است که با قلم شیوای خود نگاشته است. این اثر نفیس با بهترین انشا و سبک نگارش متین و ممتازی که دارد و عدد صفحاتش از حجم یک رساله بیشتر نیست. و محتوای پرفایده‌ای دارد که در کتاب‌های مشروح‌تر به دست نمی‌آید؛ از جمله ضبط اسامی و احوال بسیاری از علما و ادبا و امرای معاصر با نویسنده که هر یک به مقام خود شایان تقدیر یا دارای تأثیر بوده‌اند و نیز اشتمالش بر ضبط بسیار از حوادث تاریخی در عصر پرانقلاب ایران که بر اثر فاجعه غلبه افغان‌ها و انقراض دولت صفویه و کشورستانی‌های نادرشاه به وقوع پیوسته و در آن عهد «فترت» کمتر به ضبط وقایع‌نگاران رسیده است.