شیخ الاسلام ابواسماعیل بن محمد انصاری هروی معروف به «پیر انصار»، «پیر هرات» و «خواجه انصاری»، دانشمند و عارف قرن پنجم هجری است. او در هرات متولد شد و در همان جا درگذشت. مادرش اهل بلخ بود. وی از اولاد ابوایوب انصاری، صحابی مشهور رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) است و از جمله عارفان مشهور و متعهد است که مناجات‌ها و کلمات قصار وی با سجعی زیبا و آهنگین، مشهور است. در بیان شعر و حدیث نیز مهارت داشته و امالی بسیاری از وی بر جای مانده است. از خواجه انصاری، رساله‌ها و کتاب‌های بسیاری برجا مانده است که از جمله می‌توان طبقات انصاری، ترجمه: املاء طبقات الصوفیه سلمی به لهجه هروی، تفسیری بر قرآن که اساس کار میبدی در کشف الاسرار است، مناجات‌نامه، نصایح، قلندرنامه، مصیبت‌نامه، هفت حصار، رساله دل و جان، الهی‌نامه و زادالعارفین را نام برد.

---