کتاب نایاب و ارزشمند فتوح‌البلدان کتابی قدیمی و دست‌اول می باشد ، این کتاب توسط احمد‌ابن‌یحیی بلاذری مورخ عرب در سده سوم هجری نوشته شده است . و مترجم آن مجمد توکل می باشد.هم اکنون این کتاب ارزشمند و نایاب را می توانید بصورت رایگان از مکتب بوک دانلود کنید.
معرفی کتاب فتوح البلدان
از مهمترین و معتبرترین کتابها درباره فتوحات اسلامی و تاریخ فتوحات و چگونگی فتح هر یک از نواحی کشورهای اسلامی از زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تا زمان حیات نویسنده، یعنی (نیمه دوم قرن سوم هـ ق) به زبان عربی. مولف، حوادث و فتوحات را از هجرت پیامبر اسلام، شروع و به وصف فتوح اسلام بر حسب سرزمین ها و ولایات، در فصل هایی جداگانه پرداخته، مانند فتوحات داخل جزیره العرب، فتوح شام و شهرهای آن، فتح مصر و مغرب از جمله فتح اسکندریه، فتوح اندلس و غیره، در ضمن این موضوعات، به برخی جنبه های تشکیلات حکومتی و اداری پرداخته است. اطلاعات جغرافیائی کتاب بسیار مفید و سودمند و بخشی از کتاب، مسئله مالکیت زمین و آب، احکام اراضی و خراج است که حائز اهمیت زیادی می باشد.
این کتاب، خلاصه ای است از اثر بزرگمهر و اصل کتاب «البلدان الکبیر» که مولف، موفق به اتمام آن نشده و از آنجا که موضوع «فتوحات» بر بقیه مطالب کتاب غالب است، نام آن از قرون بعدی، به «فتوح البلدان» نامگذاری شد.
فتوح البلدان بلاذری یکی از مهمترین متون در تاریخ فتوحات عرب به‌ویژه در ارتباط با فتوحات در ایران است. خواندن این کتاب به همه علاقه‌مندان به تاریخ ایران و اسلام توصیه می‌شود.
ساختار و تقسیم بندی کتاب:
کتاب فتوح البلدان، به گونه روایی تدوین شده و در آن اخبار مربوط به فتوحات مسلمانان در نواحی مختلف به ترتیب نقل شده است.
– فتوحات داخل جزیره العرب از جلمه: فتح فدک، مکه و طائف، اخبار رده، جنگهای پیغمبر اکرم.
– فتوح شام و شهرهای آن.
– فتح قبرس، جزیره، ارمنستان، مصر، مغرب، افریقیه، اندلس، عراق، ایران و نواحی مختلف آن تا خراسان و سند.
– مباحثی چون: احکام زمین های خراج، دیوان عطا در خلافت عمر، اتم خاتم – تاریخ و تغییر خط عربی.
– استعمال مهر و ضرب و نشر مسکوکات (سکه)
– برگرداندن دیوان فارسی به تازی و عربی. تغییر زبان رسمی دیوان های دولتی از یونانی و فارسی به عربی.
– بخش هایی از این کتاب راجع به تسخیر عراق، ری، جبال، آذربایجان، گرگان، اهواز، کرمان و … است. به نقل از مسعودی، با اینکه کتاب و موضوعاتش درباره فتوحات است که بهتر از آن سراغ نداریم، ولی اطلاعات جغرافیایی در کتاب، بسیار مفید و سودمند می باشد.
ویژگی کتاب:
یکی از ویژگی «فتوح البلداان» استفاده از ماخذی است که امروزه در دسترس نیست و اطلاعات آن در دیگر منابع، پیدا نمی شود مانند نوشته های “ابوعبیده معمربن مثنی” لغوی معروف. مطلبی در این زمینه درباره اعراب دارد که نخستین بار در دوره خلافت عثمان و در زمان حکومت عبدالله بن عامربن کریز در خراسان از جیحون عبور کردند.
